อาสาสมัครว่าคือคนที่ทำงานโดยไม่หวังอะไร คนที่ทำงานโดยไม่ได้รับค่าตอบแทน ผู้เข้าร่วมในการทำอะไรสักอย่างที่เขาไม่ได้ถูกผูกมัดให้ทำตามกฎหมาย ในอีกแง่มุมหนึ่ง อาสาสมัครคือคนที่เสนอตัวทำสิ่งที่เป็นการกุศลหรืองานช่วยเหลือผู้อื่นโดย ไม่คาดหวังที่จะได้รับรางวัลใดๆไม่ว่าจะเป็นการจ่ายเงินหรือการชดเชยต่อการ บริการที่เขาช่วยทำไป เพราะการกระทำนั้นทำด้วยความตั้งใจที่เป็นอิสระของตน ไม่มีข้อผูกมัดทางกฎหมายหรือการกดดันบีบบังคับใดๆ ให้ต้องทำการทำงานอาสาเป็นการเข้าไปเกี่ยวข้องอย่างแข็งขันเอาจริงเอาจัง การทำงานอาสาเกี่ยวข้องกับการมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันหรือการให้เวลา พลัง หรือความสามารถ ไม่ใช่การให้ทรัพยากรที่เป็นตัวเงินหรือวัตถุออกไปในฐานะแหล่งทุนหรือผู้ อุปถัมภ์ การทำงานอาสาไม่มีการบังคับ แต่ละคนให้เวลา พลัง และความสามารถแบบให้เปล่า ไม่ว่าจะมีแรงดลใจมาจากอะไรก็ตาม
การทำงานอาสามิได้รับแรงดลใจ มาจากผลตอบแทนทางการเงิน แม้ว่าหลายองค์กรจะจ่ายคืนให้อาสาสมัครสำหรับค่าใช้จ่ายส่วนตัวและค่าวัสดุ ที่เกิดขึ้นในระหว่างที่พวกเขามาช่วย การชดเชยในรูปตัวเงินเหล่านี้เรียกกันว่าการจ่ายเงินคืน ค่าครองชีพหรือค่าใช้จ่ายในการดำรงชีพ แต่มิใช่เงินเดือน เป็นส่วนที่มาเสริมและมิใช่แรงดลใจหรือตัวกระตุ้นหลักของการทำงานอาสาการทำงานอาสาเน้นไปที่สิ่งดีงามร่วมกัน ถึงแม้ว่าเหตุผลของการมาทำงานอาสาอาจจะเป็นเรื่องเฉพาะของแต่ละคนและบางที อาจจะเป็นแม้กระทั่งเป็นการทำเพื่อรับใช้ตนเอง แต่จุดเน้นของผลที่ออกมาของการทำงานอาสานั้นพ้นจากตัวตนสู่สิ่งดีงามร่วมกัน ที่ใหญ่กว่าในปี 1999 หน่วยงานอาสาสมัครแห่งองค์การสหประชาชาติ แจกแจงลักษณะสามประการที่บ่งบอกว่าสิ่งที่ทำไปเป็นการทำงานอาสา นั่นคือ เลือกทำด้วยตนเอง ไม่มีผลตอบแทนเป็นตัวเงินและเพื่อประโยชน์ของชุมชน ในลักษณะนี้การทำงานอาสามีบทบาทสำคัญในการสร้างผลทางเศรษฐกิจ ในพื้นที่ที่ความยากจนแพร่หลายชุมชนคนยากจนมักจะขาดเพื่อนและเพื่อนบ้านสามารถช่วยเหลือได้ การช่วยเหลือซึ่งกันและกันด้วยการสมัครใจอาสานี้ประกอบเป็นเครือข่ายนิรภัย ทางสังคม แบบอย่างนี้ใช้ได้ดีในรัฐที่มีความสมานฉันท์ของชาติในยามยากลำบาก โดยกลุ่มที่มีฐานะดีกว่ามักจะเสียสละเพื่อประโยชน์ของคนที่ต้องการความช่วย เหลือ